ΤΟ
ΠΕΥΚΟΔΑΣΟΣ
Τα
πευκοδάση του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας εκτείνονται περιφερειακά
του ορεινού όγκου, καλύπτουν έκταση περίπου 95.000 στρ. και
αποτελούνται αποκλειστικά από χαλέπιο πεύκη (Pinus
halepensis). Ένα σημαντικό τμήμα των δασών αυτών (περίπου
29.000 στρ.) έχουν ενταχθεί στον πυρήνα Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας
και βρίσκονται υπό αυστηρό καθεστώς προστασίας.
Τα
πευκοδάση εκτείνονται από τα χαμηλότερα υψόμετρα του βουνού,
όπου αναμειγνύονται
με θάμνους (πουρνάρια, κουμαριές κτλ.),
έως τα 800 μ. περίπου. Στα μεγάλα υψόμετρα (800 - 1000) συστάδες
της χαλεπίου πεύκης αναμειγνύονται με την κεφαλληνιακή ελάτη
και την άρκευθο (Juniperus oxycedrus). Αυτό το φαινόμενο
παρατηρείται κυρίως στις νότιες πλαγιές της Πάρνηθας.
Η
χαλέπιος πεύκη είναι είδος πολυτιμότατο και αναντικατάστατο
για την περιοχή, γιατί έχει μεγάλη οικολογική ανοχή στην θερινή
ξηρασία και προσαρμόζεται άριστα στις πυρκαγιές, μετά από τις
οποίες αναγεννάται εύκολα. Η φωτιά παίζει σημαντικότατο ρόλο
στην εξέλιξη του οικοσυστήματός της, το οποίο χαρακτηρίζεται
ως πυρόφιλο, καθώς οι κώνοι του πεύκου μέσα στους οποίους βρίσκονται
τα σπέρματα ανοίγουν στις υψηλές θερμοκρασίες και τα σπέρματα
με τον αέρα μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις, διευκολύνοντας
την αναγέννηση του είδους. Βέβαια, οι συχνές πυρκαγιές σε μία
περιοχή κάθε άλλο παρά βοηθούν την αναγέννηση, αφού το έδαφος
γίνεται φτωχότερο και τελικά το πευκοδάσος υποβαθμίζεται.
Τα
πευκοδάση του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας
ρητινεύονταν, βόσκονταν και ξυλεύονταν ανέκαθεν. Ο υπόροφος
υλοτομούνταν για να παραχθούν
ξυλάνθρακες και για τη λειτουργία ασβεστοκάμινων.
Η διαχείριση αυτή σε συνδυασμό με τις συχνές πυρκαγιές που κατέστρεφαν
μεγάλα τμήματα πευκοδασών και τα φτωχά και αβαθή εδάφη που επικρατούν
στο μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής, καθόρισαν τη σημερινή δομή
τους.
Η
οικονομική σημασία των πευκοδασών του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας
για την παραγωγή ρητίνης και ξύλου, δεν είναι σπουδαία πλέον.
Η μορφή όμως των δένδρων της χαλεπίου πεύκης με την πολυώροφη
κόμη, το έντονο πράσινο χρώμα των βελονών και την χρωματική
αντίθεση και ποικιλία τους, προσδίδουν απαράμιλλη αισθητική
εμφάνιση στα δάση της.
Στα
πευκοδάση δεν φυτρώνουν πολλά είδη φυτών, λόγω του πυκνού στρώματος
από πευκοβελόνες που πέφτει στο χώμα και παραμένει αναλλοίωτο
για μεγάλο διάστημα. Τα λιγοστά είδη που βγαίνουν κάτω από τα
πεύκα είναι βολβώδη, όπως κυκλάμινα (Cyclamen
graecum, Cyclamen
hederifolium) και ορχιδέες (Ophrys
lutea, Ophrys
tenthredinifera, Orchis
italica, Orchis
quadripunctata), αλλά και το σπαράγγι (Asparagus
acutifolius).
