ΤΟ ΕΛΑΤΟΔΑΣΟΣ

Το ελατοδάσος της Πάρνηθας αποτελείται αποκλειστικά από Κεφαλληνιακή Ελάτη (Abies cephalonica) και καλύπτει περίπου 35.000 στρ., η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων είναι δημόσιες εκτάσεις. Το δάσος αυτό καταλαμβάνει τις υψηλότερες κορυφές του βουνού από υψόμετρο 900-1400 μ., και είναι το πλησιέστερο ελατοδάσος στην πρωτεύουσα του Κράτους. Περιλαμβάνεται δε ολόκληρο το δημόσιο τμήμα του στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, ενώ το υπόλοιπο εντάσσεται στην περιφερειακή ζώνη.

Για το δάσος ελάτης της Πάρνηθας υπάρχουν αναφορές από πολύ παλιά, ότι επρόκειτο για ένα γηραιό δάσος με πολλά προβλήματα. Η έντονη λαθροϋλοτομία και βοσκή στο παρελθόν, οι πυρκαγιές καθώς και η επιδημία ξήρανσης της ελάτης είχαν σαν αποτέλεσμα, το δάσος αυτό να έχει τελείως ακανόνιστη δομή και να βρίσκεται ακόμα και τώρα σε οπισθοδρομική πορεία, αν και έχει ενταχθεί σε αυστηρό καθεστώς προστασίας.

Η γενική εικόνα του ελατοδάσους δεν είναι καλή, είναι γεγονός όμως ότι η Κεφαλληνιακή ελάτη παρά την έντονη κακομεταχείρισή της κατά το παρελθόν, κατόρθωσε να διατηρηθεί επί αιώνες στην Πάρνηθα και να αναγεννάται φυσικά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κλιματικό και εδαφικό περιβάλλον της Πάρνηθας δεν είναι πολύ κατάλληλο για την ανάπτυξή της (χαμηλό υψόμετρο, μεγάλη ξηρασία και υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι, φτωχά και αβαθή εδάφη), αποτελεί πλέον είδος αναγκαίο και αναντικατάστατο για την περιοχή, που πρέπει να διατηρηθεί.

Σήμερα δημιουργεί αμιγείς συστάδες σε υψόμετρο 1000 μέτρων και άνω, και μεικτές συστάδες χαλεπίου πεύκης και ελάτης στα χαμηλά υψόμετρα. Στις νότιες πλαγιές του βουνού μάλιστα παρατηρείται το εξής φαινόμενο: λόγω των φτωχών εδαφών και της ξηρασίας η χαλέπιος πεύκη είναι πιο ανταγωνιστική και επικρατεί της ελάτης, με αποτέλεσμα το έλατο σταδιακά να υποχωρεί και το πεύκο να ανεβαίνει έως και τα 1000 μ. υψόμετρο, ενώ τα ανώτερα όρια στα οποία φτάνει συνήθως το είδος αυτό είναι 800 μ.

Το ύψος των δένδρων σε θερμές εκθέσεις και σε άγονα εδάφη δεν υπερβαίνει τα 4 μέτρα, αν και η ηλικία τους μπορεί να υπερβαίνει τα 120 χρόνια. Σε υγρές θέσεις όμως και σε βαθιά εδάφη, το μέσο ύψος των δένδρων είναι 14 μέτρα και σπανίως ανέρχεται στα 16 και 18 μέτρα.

Σύμφωνα με την διαχειριστική μελέτη του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας (Αμοργιανιώτης, 1997) προκύπτει ότι, για να αποκτήσει ένα δένδρο ελάτης στην Πάρνηθα διάμετρο 10, 20, 40 και 50 cm απαιτούνται 41, 73, 171, 247 χρόνια αντίστοιχα, το δε μέσο ύψος στις αντίστοιχες διαμέτρους θα είναι 5.38, 8.60, 12.30 , 13.61 μ.

Για την υποβοήθηση της αναγέννησης της ελάτης το Δασαρχείο Πάρνηθας προέβη στην φύτευση μαύρης πεύκης (Pinus nigra), η οποία δεν ανταγωνίζεται το έλατο, καθώς βρίσκεται έξω από τα όρια εξάπλωσής της και δεν μπορεί να αναγεννηθεί. Παράλληλα, βοηθά την ελάτη παρέχοντας τον κατάλληλο υπόροφο για να μεγαλώσουν τα σπέρματά της και να αναγεννηθεί με αυτό τον τρόπο.

Τα βασικότερα είδη θάμνων που φυτρώνουν στα ξέφωτα του ελατοδάσους είναι η οξύκεδρη άρκευθος (Juniperus oxycedrus ssp. oxycedrus), άγριες τριανταφυλλιές (Rosa canina, Rosa sempervirens), η βερβερίδα ή οξυάκανθος (Berberis cretica), κράταιγοι (Crataegus heldreichii, Crataegus monogyna), αλλά και δένδρα όπως άγριες κορομηλιές (Prunus webbii, Prunus spinosa), άγριες αχλαδιές ή γκορτσιές (Pyrus spinosa) και φυσικά πάρα πολλά ποώδη είδη, όπως Bellis sylvestris και Doronicum orientale.

Παίξτε το παιχνίδι μας και γνωρίστε τα ζώα που υπάρχουν στην Πάρνηθα!

Επικοινωνία:

   Δασαρχείο Πάρνηθας
   Λεωφ. Θρακομακεδόνων    142, Αχαρνές. Τ.Κ. 13601
   Τηλ.: 210 2434061-3
   fax.: 210 2434064

mail: daspar@otenet.gr